Vaak gaan mensen er van uit dat alles wat op het internet staat vrij gebruikt mag worden. Dat is echter niet het geval. De regels voor boeken, schilderijen, enz. gelden namelijk ook voor digitale werken. Zo zijn afbeeldingen, foto’s, video’s of muziek die je op het internet terugvindt onderhevig aan auteursrechten.

Auteursrecht vs. portretrecht

Wanneer je een werk maakt, ben jij de respectievelijke auteur ervan. Vanaf dat moment mag alleen jij, de auteur, bepalen wat anderen met het werk mogen doen. Zo kan je je creatie laten registreren bij een beheersmaatschappij, bijvoorbeeld Sabam voor muziek. Het auteursrecht beschermt enkel originele werken en staat los van het idee dat tot het werk geleid heeft.

Het portretrecht – ook wel het recht op afbeelding genoemd – heeft betrekking tot de persoon die op het werk afgebeeld staat. Personen moeten hun uitdrukkelijke toestemming geven om afgebeeld te worden. Voor publieke personen gelden er andere regels. Foto’s of video’s van hen mogen wel zonder uitdrukkelijke toestemming verspreid worden, behalve als het om commercieel gebruik gaat, dan is er wel een uitdrukkelijke toestemming van de persoon in kwestie vereist. Beelden van het privéleven van publieke personen mogen niet zomaar gepubliceerd worden.

Hoe herken ik een beschermd werk?

Een beschermd werk heeft meestal een copyrightvermelding © of de vermelding “Alle rechten voorbehouden”. Daarnaast kan de auteur ook gekozen hebben voor een Creative Commons-licentie. In zo’n licentie geeft de auteur zijn voorwaarden voor gebruik. Als de auteur geen beperkingen oplegt, mag je er van uitgaan dat je het werk mag gebruiken (ook voor commerciële doeleinden), zonder uitdrukkelijke toestemming.

Wanneer mag ik een werk gebruiken?

In principe moet je altijd vooraf toestemming vragen én krijgen van de auteur of de beheersmaatschappij. Nadat je toestemming hebt gekregen, mag je het werk enkel gebruiken voor toepassingen waarvoor toestemming werd gegeven. Vind je de auteur niet terug of vind je geen registratie bij een beheersmaatschappij? Dan mag je het werk niet gebruiken.

Ook voor wachtmuziek aan de telefoon of achtergrondmuziek op een website moet je auteursrechten betalen. Uiteraard kan je dit omzeilen door rechtenvrije muziek af te spelen. PremiumBeat is bijvoorbeeld een bibliotheek met rechtenvrije muziek. Voor rechtenvrije afbeeldingen kan je dan weer bij een databank zoals Shutterstock terecht. Shutterstock is betalend, maar er bestaan gelukkig ook gratis alternatieven, bijvoorbeeld Pixabay.

Bron: Liantis